قلعه تاریخی والی ایلام
قلعه والی یکی از مهم‌ترین آثار تاریخی استان ایلام است که در قلب شهر ایلام قرار دارد. این بنا در دوران قاجار و به دستور غلامرضا خان والی، یکی از آخرین حاکمان منطقه پشتکوه، ساخته شد. قلعه والی در گذشته به عنوان اقامتگاه تابستانی والی و مرکز فرمانروایی او مورد استفاده قرار می‌گرفت.
تاریخچه ساخت
قلعه والی در حدود سال ۱۲۸۷ هجری شمسی (۱۳۲۶ قمری) ساخته شد. غلامرضاخان والی، از خاندان حاکمان محلی منطقه پشتکوه، دستور ساخت آن را داد. در آن زمان، ایلام بخشی از منطقه پشتکوه به‌شمار می‌رفت و والیان این منطقه، به طور مستقل از حکومت مرکزی ایران، بر آن حکمرانی می‌کردند.
موقعیت مکانی
این قلعه بر روی تپه‌ای در مرکز شهر ایلام و در محله‌ای به نام «سرطاف» ساخته شده است. موقعیت بلند آن باعث می‌شد تا دید و تسلط مناسبی به اطراف داشته باشد؛ ویژگی‌ای که در طراحی و ساخت قلعه‌های تاریخی اهمیت زیادی دارد.
همچنین ببینید : آرامگاه بابا یادگار کرمانشاه
ویژگی‌های معماری
قلعه والی با معماری تلفیقی از سبک قاجاری و بومی منطقه ساخته شده است. مصالح اصلی به کار رفته در ساخت آن شامل سنگ، آجر، گچ و چوب هستند. ساختار کلی قلعه به صورت چهارگوش و دارای حیاطی مرکزی است.
برخی از ویژگی‌های معماری آن عبارت‌اند از:
ایوان‌ها و اتاق‌های متعدد با درهای چوبی زیبا
حیاط مرکزی بزرگ با حوض سنگی
تزئینات آجری و گچ‌بری‌های سنتی
بادگیرهای کاربردی برای تهویه طبیعی
بخش‌هایی مثل آشپزخانه، انبار، محل نگهبانی و حیاط خلوت
سقف اتاق‌ها با تیرهای چوبی پوشیده شده و پنجره‌ها با شیشه‌های رنگی جلوه‌ای خاص به فضا داده‌اند.
کاربری فعلی
در سال‌های پس از انقراض حکومت والیان، این قلعه مدتی متروکه شد اما در سال‌های اخیر مرمت گردید. امروزه قلعه والی به عنوان موزه مردم‌شناسی ایلام مورد استفاده قرار می‌گیرد. در این موزه، انواع وسایل سنتی، لباس‌های محلی، ابزار زندگی عشایری و آثار فرهنگی اقوام بومی مانند کردها و لرها به نمایش درآمده‌اند.
اهمیت فرهنگی و گردشگری
قلعه والی نه تنها به عنوان یک بنای تاریخی شناخته می‌شود، بلکه نماد هویت فرهنگی مردم ایلام نیز به حساب می‌آید. این بنا یکی از جاذبه‌های گردشگری اصلی شهر است و سالانه پذیرای گردشگران داخلی و خارجی بسیاری است.
ویدیویی کوتاه و زیبا از فضای قلعه توسط جناب مهدی صفری
مسیریابی به قلعه تاریخی والی ایلام
قلعه تاریخی والی ایلام
منبع تصاویر جناب زاگرس زند
منتشر شده در سایت دهات تی وی
